Kościół Najświętszego Zbawiciela - kościół rzymskokatolicki mieszczący się przy placu Zbawiciela w Śródmieście w Warszawie.
Kościół należy do parafii Najświętszego Zbawiciela w Warszawie.
Historia kościoła
Historia kościoła Plac Rotunda niedaleko Zamku Ujazdowskiego chciano aby w południowej części znajdował się sad i ogród. W 1822 roku, gospodarzem ziemi Louis Lerand odsprzedał kawałek ogrodu Piotrowi Garnier, który zainwestował w budowę murowanego punktu gastronomicznego który kiedyś był nazywany karczmą, a ta karczma nazwana została czerwoną.
Metropolita warszawski, Wincentego Chościaka-Popiela oraz mieszkańcy Śródmieścia Południowego i Ujazdowa chcących w specjalny sposób uczcić jubileuszowy rok 1900 zainicjowali pomysł budowy wyniosłej świątyni. Inicjatywa budowy ukonstytuowała się w 1899 pod przewodnictwem księdza prałata Jakuba Siemca. W 1900 został zakupiony plac pomiędzy ulicami Marszałkowską i Mokotowską. 12 października 1901 dochodzi do skutku ceremonia wmurowania kamienia węgielnego. Pierwsze miejsce w konkursie na projekt kościoła zdobył Stefan Szyller, jednak wykonanie powierzono architektowi, który również nadzorował budowę kościoła św. Wojciecha na Woli i św. Floriana na Pradze, Józefowi Piusowi Dziekońskiemu - który był absolwente Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie i Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Kościół został zaprojektowany na planie krzyża łacińskiego.
Kościół otworzono częściowo wiernym w 1903, a w 1907, po wcześniejszym poświęceniu przez księdza prałata Siemca, oddano w całości do użytku. Parafia pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela została erygowana 1 stycznia 1911, zaś 23 października 1927 świątynia została konsekrowana przez ówczesnego biskupa Stanisława Galla. Ks. Prałat Roman Rembeliński został pierwszym proboszczem. Jednak rozpoczęcie I wojny światowej przyczynił się, że prace wykończeniowe związane z dekoracją przeciągnęły się aż do wybuchu II wojny światowej.
W trakcie II wojny światowej Dom Boży został poważnie uszkodzony. We wrześniu 1939 w trakcie bombardowań Warszawy bomba zburzyła sygnaturkę oraz zachodnią wieżę i dach. Również część kościoła strawił pożaru i został nieodwracalnie zniszczony żyrandol w tamtym okresie był to największy żyrandol jaki można było zobaczyć w warszawskich kościołach. Te zniszczenia były jednak niczym z tym co spotkało kościół w 1944 roku. Dalsze wyburzenia nastąpiły w roku 1944 w momencie kiedy upadło powstanie warszawskie Niemcy zaczęli z rozkazu Hitlera systematycznie wyburzenie domy i świątynie których celem było zrównanie z ziemią Warszawę. Niemcy zaminowali kościół, a zdetonowane miny w momencie detonacji zburzyły całkowicie sklepienie dolnego kościoła, kaplicę, uszkodzeniu uległa też częściowo prezbiterium głównego ołtarza i górną część ambony, spowodował znaczne uszkodzenia stropu kościoła i witraży okiennych oraz doszczętnie zrujnował organy. Pożar doszczętnie strawił dwa dzwony a trzeci Niemcy wywieźli .
W okresie drugiej wojny światowej wierni gromadzili się wokół kościołu na Placu Zbawiciela. W Kościele często schronienia szukali Żydzi. Jak wspominał jeden z nich, Michał Zylberg w 1943 spędzał w kościele Jom Kipur do grupki modlących się Żydów podszedł ksiądz i zmówił modlitwę w intencji prześladowanych Żydów. W latach 1939 i 1945 posługę w parafii pełnił m.in. ks. Ignacy Subera Po zakończeniu działań wojennych z dużym zapałem administrator parafii ks. kanonik Konstanty Pogorzelski szybko rozpoczął przygotowania do odbudowy kościoła według projektu architekta Wiesława Konowicza. Kościół po odbudowie miał wkomponować się swoim wyglądem w MDM który przybrał socjalrealistyczny wygląd. Na szczęście nie zostało to zrealizowane. Msze odprawiano w domu parafialnym który bardzo nie ucierpiał w czasie II wojny światowej mieszczącym się przy Mokotowskiej 13 . Do tego celu służyła sala widowiskowa na której zaaranżowano ołtarz w dziś mieści się tam od 1949 Teatr Współczesny. Wikariuszem w tej parafii był ks. Florian Klewiado, później Generalny Dziekan Wojska Polskiego. Prace budowlano-remontowe, których celem było usunięcie głównych zniszczeń oraz wywiezienie gruzu i stworzenie w kościele warunków umożliwiających odprawianie mszy trwały do 1948 roku.
W roku 2006 kościół z
Na placu Zbawiciela znajdujący się kościół ma około 30 metrów wysokości i jest to trójnawowa bazylika z transeptem oraz kopułą na skrzyżowaniu naw, w styl nawiązuje do projektów polskich kościołów renesansu i baroku. Nad skrzyżowaniem naw istniała pierwotnie 20-metrowa sygnaturka. Na kształt kościoła ma duży wpływ trójkątna działki, na której został zbudowany, co umożliwiło na wybudowanie kaplicy Matki Bożej od strony ul. Marszałkowskiej i symetrycznie, dużej zakrystii od strony ul. Mokotowskiej. Wyjątkowa główna fasada kościoła od strony placu Zbawiciela w formie kolumnowego portyku, flankowana jest dwiema strzelistymi wieżami i ozdobiona rzeźbami św. Piotra i św. Pawła dłuta Feliksa Giecewicza.
Kaplica i Obraz Matki Bożej
Świątynia została zbudowana z datków zebranych przez wiernych i wdzięcznych Warszawiaków zawsze miała jedną kaplicę - Matki Zbawiciela. W ten sposób nawiązuje ona w swej budowie do kształtu Kaplicy Zygmuntowskiej katedry na Wawelu - siedziby polskich królów.
